Ο υποθυρεοειδισμός αποτελεί πολύ συχνή πάθηση, που απασχολεί το 3 με 18%  του ενήλικου πληθυσμού και ιδιαιτέρως τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και όσους παρουσιάζουν ανεπάρκεια ιωδίου. Μάλιστα, η έλλειψη/ανεπάρκεια ιωδίου αποτελεί την πλέον σημαντική αιτία πρόκλησης υποθυρεοειδισμού παγκοσμίως. Στο Ηνωμένο Βασίλειο η έλλειψη ιωδίου αποτελεί ζήτημα δημόσιας υγείας, καθώς το 50% του γυναικείου πληθυσμού σε αναπαραγωγική ηλικία παρουσιάζει έλλειψη ιωδίου.

Τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι υποκειμενικά και ποικίλουν ανάλογα με τo βαθμό της πάθησης. Χαρακτηρίζεται από χαμηλούς δείκτες ευαισθησίας και ειδικότητας, το οποίο σημαίνει ότι τα συμπτώματα είναι πιθανό να οφείλονται σε άλλα αίτια. Ωστόσο, τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού είναι:

• Κόπωση
• Ευαισθησία στο κρύο
• Πρόσληψη βάρους
• Δυσκοιλιότητα
• Κατάθλιψη
• Υποτονικότητα, σωματική και πνευματική νωθρότητα
• Μυϊκός πόνος και αδυναμία
• Μυϊκές κράμπες

Τα άτομα που παρουσιάζουν την παραπάνω συμπτωματολογία οφείλουν να υποβληθούν σε εξέταση αίματος για να ελεγχθεί η λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Παρόλο που συνήθως συνιστάται και χορηγείται θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, η πρόσληψη διατροφικών συμπληρωμάτων μπορεί να αποτελέσει μία αποτελεσματική στρατηγική για την βελτίωση της υγείας του θυρεοειδούς, καθώς έχει αποδειχθεί ότι η έλλειψη κάποιων μικροθρεπτικών συστατικών προκαλεί  υποθυρεοειδισμό.

Ιώδιο - Το ιώδιο αποτελεί σημαντικό μέρος των ορμονών θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης (Τ3). Η έλλειψή του προκαλεί αύξηση των επιπέδων της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης (TSH) και ενισχυμένη παραγωγή Τ3 σε σχέση με την Τ4. Ωστόσο, η αρχική ικανοποιητική ενίσχυση της λειτουργίας του θυρεοειδούς, αποδεικνύεται μακροπρόθεσμα ζημιογόνα, καθώς οδηγεί σε υποκλινικό υποθυρεοειδισμό, αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα και βρογχοκήλη. Η επαρκής πρόσληψη ιωδίου της τάξεως των 150- 250mcg ημερησίως για ενήλικα άτομα συμβάλλει στην υγιή λειτουργία του θυρεοειδούς. Επομένως, η πρόσληψη συμπληρωμάτων ιωδίου αποτρέπει και ανατρέπει τον υποθυρεοειδισμό και καταπολεμά  τα σχετικά συμπτώματα.

Κατά τη διάρκεια ερευνών, σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες γυναίκες με έλλειψη ιωδίου χορηγήθηκε συμπλήρωμα 200mcg ιωδιούχου καλίου ημερησίως για διάστημα 6 μηνών. Απεδείχθη ότι η πρόσληψη των συμπληρωμάτων αύξησε τα ποσοστά ιωδίου στον οργανισμό, βελτίωσε την λειτουργία του θυρεοειδούς (αύξηση της Τ4, μείωση της ΤΗS και της θυρεοσφαιρίνης) και περιόρισε τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου (μείωση της υπερχοληστεριναιμίας).

Σύμφωνα με άλλη έρευνα, σε ενήλικες με χαμηλά επίπεδα ιωδίου και βρογχοκήλη χορηγήθηκε συμπλήρωμα 200mcg ιωδιούχου καλίου ημερησίως για διάστημα 12 μηνών. Το αποτέλεσμα ήταν η σημαντική  αύξηση των επιπέδων της Τ4, η μείωση των επιπέδων της θυρεοσφαιρίνης και ο περιορισμός του μεγέθους του θυρεοειδούς (περιορισμός της βρογχοκήλης).

Σελήνιο – Στον θυρεοειδή αδένα υπάρχει εξαιρετικά υψηλή συγκέντρωση σεληνίου. Το σελήνιο κατέχει σημαντικό ρόλο στην προστασία του θυρεοειδούς από το οξειδωτικό στρες, στην παραγωγή των θυρεοειδών ορμονών και στην αποτροπή της αυτοανοσίας. Στον θυρεοειδή αδένα το σελήνιο βρίσκεται στις σεληνοπρωτεϊνες, οι οποίες συμβάλλουν στον σχηματισμό των ενζύμων, που συνθέτουν της ορμόνες του θυρεοειδούς. Επιπλέον, οι σεληνοπρωτεϊνες προστατεύουν τον θυρεοειδή από την ανάπτυξη αυτοανοσίας, καθώς συμβάλλουν στην υγιή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

Παρόλο που το σελήνιο βελτιώνει τον μεταβολισμό των θυρεοειδικών ορμονών, η επίδραση του στην θυρεοειδική αυτοανοσία είναι ευρύτερα διαδεδομένη. Πολυάριθμες μελέτες έχουν αποδείξει ότι η πρόσληψη συμπληρωμάτων σεληνίου (200mcg ημερησίως ως σεληνομεθειονίνη) σε περιπτώσεις αυτοάνοσης θυρεοειδίτιδας (χασιμότο) και ήπιας μορφής νόσου Graves βελτίωσε την κλινική εικόνα και την γενικότερη κατάσταση των ασθενών, ενώ περιόρισε τα επίπεδα των αυτοάνοσων αντισωμάτων.

Πίνακας : Μελέτες για την επίδραση του σεληνίου στην αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα

Τα αντισώματα έναντι της θυρεοειδικής υπεροξειδάσης μετρώνται σε U/L. Köhrle & Gärtner, 2009.

Βιταμίνη Α – Η έλλειψη βιταμίνης Α έχει συσχετιστεί με μειωμένη πρόσληψη θυερεοειδικού ιωδίου, περιορισμό στη σύνθεση και την έκκριση των θυρεοειδικών ορμονών και αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς αδένα. Πληθώρα μελετών αποδεικνύει την συμβολή της βιταμίνης Α στην υγιή λειτουργία του θυρεοειδούς. Μάλιστα, στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η ανεπάρκεια βιταμίνης Α είναι σύνηθες φαινόμενο, η χορήγηση συμπληρωμάτων με βιταμίνη Α σε παιδιά, είχε ως αποτέλεσμα την καταπολέμηση της βρογχοκήλης.

Σε μελέτη που διεξήχθη σε γυναίκες 17-50 ετών για την εκτίμηση της επίδρασης της βιταμίνης Α, στην λειτουργία του θυρεοειδούς, διαπιστώθηκε ότι η ημερήσια πρόσληψη 25,000 IU παλμιτικής ρετινόλης για διάστημα 4 μηνών, είχε ως αποτέλεσμα την βελτίωση της θυρεοειδικής λειτουργίας, τη μείωση των επιπέδων της TSH ορού και την αύξηση των επιπέδων της Τ3 ορού. Καθώς η ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης Α άνω των 5,000UI ημερησίως έχει συσχετιστεί με αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία των οστών σε  ηλικιωμένους, συνιστάται η πρόσληψη συμπληρώματος που να μην υπερβαίνει τα 2,500UI βιταμίνης Α ημερησίως.

Ψευδάργυρος – Ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για την μετατροπή της Τ4 σε Τ3. Επίσης συμβάλλει στη δέσμευση της Τ3 από τον υποδοχέα-στόχο. Η μη επαρκής πρόσληψη ψευδαργύρου  μέσω της διατροφής  περιορίζει την παραγωγή των ορμονών του θυρεοειδούς  (ΤSH και Τ4) και επιβραδύνει το βασικό μεταβολικό ρυθμό.

Η χορήγηση συμπληρώματος ψευδαργύρου σε άτομα με χαμηλά επίπεδα ελεύθερης τριιωδοθυρονίνης Τ3 και φυσιολογικά επίπεδα θυροξίνης Τ4, ανεβασμένα επίπεδα τριιωδοθυρονίνης ανάστροφης r T3 και ήπια έως μετριοπαθή έλλειψη ψευδαργύρου, για 12 μήνες, είχε ως αποτέλεσμα την εξισορρόπηση των επιπέδων της  ελεύθερης Τ3 και γενικότερα της Τ3, τη μείωση της  r T3 και την επαναφορά των τιμών της TSH στα φυσιολογικά επίπεδα. Σε γυναίκες και άντρες με βρογχοκήλη, η πρόσληψη συμπληρωμάτων 30 mg ψευδαργύρου ημερησίως, 5 ημέρες την εβδομάδα, για έξι μήνες, βελτίωσε σημαντικά τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών. Σε γυναίκες με υποθυρεοειδισμό, η πρόσληψη 30 mg ψευδαργύρου ημερησίως, μεμονωμένο ή σε συνδυασμό με σελήνιο (200 mcg ημερησίως), βελτίωσε τη λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς αύξησε τα επίπεδα της Τ3 και της Τ4 και μείωσε αντίστοιχα τα επίπεδα της TSH μετά από διάστημα 12 εβδομάδων.  

Μελέτες αποδεικνύουν τη σημαντική επίδραση του ψευδαργύρου στη λειτουργία του θυρεοειδούς και τα σχετικά συμπτώματα. Σύμφωνα με μία από αυτές τις μελέτες, μετά από πρόσληψη συμπληρώματος ψευδαργύρου θεραπεύτηκε η τριχόπτωση, η οποία οφείλετο σε υποθυρεοειδισμό και είχε αρχικά αντιμετωπιστεί χωρίς αποτέλεσμα με αγωγή ορμονικής υποκατάστασης. Επιπλέον, σε δύο παιδιά σχολικής ηλικίας με έλλειψη ψευδαργύρου, η χορήγηση συμπληρωμάτων ψευδαργύρου ( 26.4 mg/ ημερησίως) για 4 μήνες, βελτίωσε σημαντικά τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, ιδιαιτέρως της Τ3, και εξισορρόπησε τον μεταβολικό ρυθμό.

Βιταμίνες του συμπλέγματος Β – Είναι γνωστό ότι πολλές βιταμίνες του συμπλέγματος Β συμβάλλουν στην καλή λειτουργία του θυρεοειδούς, την υγεία του μεταβολισμού και την καταπολέμηση της κατάθλιψης και της κόπωσης.

Η έλλειψη θειαμίνης (βιταμίνη Β1) έχει αποδειχθεί ότι προκαλεί υποθυρεοειδισμό. Κατά τη διάρκεια ερευνών διαπιστώθηκε ότι η χρήση συμπληρωμάτων θειαμίνης σε υψηλές δόσεις συνέβαλε στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των συμπτωμάτων κόπωσης  σε πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό, λόγω θυρεοειδίτιδας Χασιμότο (Hashimoto). Σε υγιής ηλικιωμένες γυναίκες με οριακή έλλειψη θειαμίνης, η χορήγηση 10mg θειαμίνης ημερησίως, αύξησε την όρεξη, την ενέργεια, το σωματικό βάρος και την ευεξία του οργανισμού, ενώ περιόρισε τα συμπτώματα κόπωσης.

Η έλλειψη ριβοφλαβίνης (βιταμίνη Β2) σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα Τ4 στις γυναίκες, καθώς η ριβοφλαβίνη συμβάλλει στη σύνθεση των θυρεοειδικών ορμονών και στο μεταβολισμό της ενέργειας στα μιτοχόνδρια.

Η νιασίνη (βιταμίνη Β3) εμπλέκεται επίσης στο μεταβολισμό της ενέργειας , γι αυτό και η έλλειψή της προκαλεί συμπτώματα κόπωσης και κατάθλιψης.

Φύλλα ελιάς – Τα φύλλα της ελιάς (Olea europaea)  έχουν μακρά ιστορία χρήσης στην παραδοσιακή ιατρική. Είναι πλούσια σε φυτοχημικά συστατικά, όπως τα φλαβονοειδή και παρουσιάζουν αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Το υπερβολικό οξειδωτικό στρες είναι πιθανό να συμβάλλει στη γένεση του υποθυρεοειδισμού, για αυτό και η χρήση αντιοξειδωτικών, όπως τα φύλλα ελιάς, αποτελούν λογική αντιμετώπιση της νόσου.

Πειραματικά, τα συμπληρώματα με φύλλα ελιάς βελτίωσαν τη λειτουργία του θυρεοειδούς, καθώς μετατρέπουν την  Τ4 σε ενεργή Τ3. Έχει επίσης αποδειχθεί ότι τα φύλλα ελιάς περιορίζουν το οξειδωτικό στρες και τη βλάβη του DNA που σχετίζονται με τις ορμόνες του θυρεοειδούς. Επομένως, αποτελούν μία πιθανή υποψήφια θεραπεία για την προστασία των κυττάρων από την εκφυλιστική δράση του οξειδωτικού στρες στη νόσο του θυρεοειδούς.

Σχετικά προϊόντα: Βιταμίνη D, Scandinavian Rainbow Trout Oil (έλαιο ιριδίζουσας πέστροφας), Enhanced Rhodiola Complex.