Στα πλαίσια μιας αυστηρά χορτοφαγικής – vegan διατροφής καταναλώνονται μόνο φρούτα, λαχανικά, σπόροι και ξηροί καρποί, ενώ αποκλείονται όλες οι ζωικές τροφές και τα παράγωγά τους, όπως το κρέας, τα αυγά και τα γαλακτοκομικά. Η ημερήσια κατανάλωση ποικίλων ειδών αμυλωδών, υδατανθράκων, οσπρίων, καρπών, φρούτων και λαχανικών είναι απαραίτητη για την πρόσληψη των σημαντικών μακροθρεπτικών συστατικών.

     Ωστόσο, υπάρχουν πολλά μικροθρεπτικά συστατικά, που προέρχονται μόνο από ζωικές πηγές, ή σε εξαιρετικά περιορισμένες ποσότητες από συγκεκριμένες φυτικές πηγές. Για τον λόγο αυτό είναι επιτακτική η ανάγκη πρόσληψής τους μέσω συμπληρωμάτων διατροφής, ώστε να προληφθεί και να αποφευχθεί η ανεπάρκειά τους στον οργανισμό.

     Η ελλιπής πρόσληψη βιταμινών και μετάλλων αποτελεί σύνηθες φαινόμενο σε όσους ακολουθούν (αυστηρά) χορτοφαγική διατροφή αλλά και στον υπόλοιπο πληθυσμό, που καταναλώνει ζωικά προϊόντα. Αυτό οφείλεται στην μη υγιεινή διατροφή, την κατανάλωση τροφών, που στερούνται θρεπτικών συστατικών, λόγω της επεξεργασίας τους και των συνθηκών αποθήκευσής τους, την κατανάλωση αλκοόλ και τις χρόνιες ασθένειες, που δημιουργούν αυξημένες ανάγκες θρεπτικών συστατικών. Για το λόγο αυτό κορυφαίοι επιστήμονες, όπως και η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ (HarvardMedicalSchool), συνιστούν την ημερήσια πρόσληψη πολυβιταμινών στα πλαίσια υγιούς διατροφής και τρόπου ζωής. Πληθώρα επιστημονικών στοιχείων αποδεικνύουν την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των πολυβιταμινούχων σκευασμάτων στη θρεπτική ενίσχυση του καθημερινού διαιτολογίου και την βελτίωση της υγείας.

Δράση ενάντια στο αίσθημα της κόπωσης – Η κόπωση αποτελεί σύνηθες σύμπτωμα και συχνά οφείλεται στην ανεπάρκεια βιταμινών και μετάλλων, που σχετίζονται με το φυσιολογικό μεταβολισμό της ενέργειας. Μετά-ανάλυση εννέα κλινικών μελετών έδειξε ότι η ημερήσια πρόσληψη πολυβιταμινών συμβάλλει στη βελτίωση της νοητικής λειτουργίας και της διάθεσης, ενώ καταπολεμά την πνευματική κόπωση. Σε μία από αυτές τις μελέτες, απεδείχθη ότι οι γυναίκες, που έλαβαν σκεύασμα πολυβιταμίνης, για διάστημα εννέα εβδομάδων, είχαν σημαντική βελτίωση στη νοητική λειτουργία και χαμηλά ποσοστά πνευματικής κόπωσης κατά τη διάρκεια μιας απαιτητικής πνευματικής δοκιμασίας.

Δράση ενάντια στο άγχος/στρες - Οι βιταμίνες και τα μέταλλα είναι απαραίτητα για την φυσιολογική λειτουργία του νευρικού συστήματος, ενώ συμβάλλουν σημαντικά στην καλύτερη διάθεση και την συναισθηματική υγεία του ανθρώπου. Μετά-ανάλυση οχτώ μελετών για την επίδραση των πολυβιταμινών στη διάθεση έδειξε ότι οι πολυβιταμίνες περιορίζουν το στρες, καταπολεμούν τα ήπια συμπτώματα της κατάθλιψης και του άγχους και ενισχύουν την συνολική διάθεση. Για παράδειγμα, σε ομάδα ενηλίκων ηλικίας 20-50 ετών, στην οποία χορηγήθηκε συμπλήρωμα πολυβιταμινών για διάστημα 16 εβδομάδων, διαπιστώθηκαν περιορισμένα επίπεδα άγχους, κόπωσης και στρες.

   Στην καταπολέμηση του άγχους σημαντικό ρόλο κατέχει η βιταμίνη Β5, καθώς πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι η ανεπάρκεια βιταμίνης Β5 προκαλεί υπολειτουργία των επινεφριδίων και αδυναμία αντίδρασης του οργανισμού στο στρες.

Ευεξία – Η χαμηλή πρόσληψη μικροθρετπικών συστατικών αυξάνει την πιθανότητα οξειδωτικού στρες, επιταχύνει την καταστροφή του DNAκαι την εκφύλιση των μιτοχονδρίων, προκαλώντας έτσι ασθένειες που σχετίζονται με το γήρας. Η διαδικασία αυτή είναι δυνατό να διακοπεί με την επαρκή πρόσληψη μικροθρετπικών συστατικών ημερησίως μέσω μιας πολυβιταμίνης. 

Υπερομοκυστεϊναιμία - Η βιταμίνη Β12 βρίσκεται κυρίως σε ζωικές πηγές, γι αυτό και συχνά όσοι ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή παρουσιάζουν χαμηλά επίπεδα ή ακόμα και έλλειψη στην εν λόγω βιταμίνη. Μακροπρόθεσμα, τα χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β12 αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης υπερομοκυστεϊναιμίας. Σύμφωνα με πληθώρα μελετών, όσοι ακολουθούν μια αυστηρά χορτοφαγική (vegan) ή απλώς χορτοφαγική διατροφή (vegetarian) παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης υπερομοκυστεϊναιμίας, εξαιτίας των υψηλών επιπέδων ομοκυστεϊνης.

   Ομάδα Αυστριακών ερευνητών απέδειξε ότι, παρόλο που τα επίπεδα του φυλλικού οξέος και της θειαμίνης είναι επαρκή σε όσους ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή, τα επίπεδα των βιταμινών Β12 και Β2 είναι αρκετά χαμηλότερα. Ως επακόλουθο, μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού παρουσιάζει αυξημένα επίπεδα ομοκυστείνης.

Έλλειψη-ανεπάρκεια σιδήρου/αναιμία - Ο σίδηρος καταναλώνεται μέσω της τροφής σε δύο διαφορετικούς τύπους, τον αιμικό και τον μη-αιμικό σίδηρο. Ο αιμικός σίδηρος βρίσκεται στο κρέας, ενώ ο μη-αιμικός σε φυτικές πηγές. Παρόλο που και οι δύο αποτελούν τύπους σιδήρου, ο μη-αιμικός σίδηρος δεν απορροφάται το ίδιο και επομένως, όσοι δεν καταναλώνουν κρέας έχουν αυξημένο κίνδυνο ανεπάρκειας σιδήρου.

   Επιπλέον, τα υψηλά επίπεδα οξαλικών, που περιέχονται στα φρούτα και τα λαχανικά, μειώνουν την απορρόφηση του μη-αιμικού σιδήρου. Σύμφωνα με γερμανική μελέτη σε νεαρές γυναίκες, απεδείχθη ότι παρόλο που η πρόσληψη σιδήρου ήταν υψηλότερη στους χορτοφάγους, το 40% εξ αυτών παρουσίασε έλλειψη σιδήρου. Τα αποτελέσματα επιβεβαιώθηκαν και από συστηματικές επαναλήψεις και μετά-αναλύσεις των ερευνών για την επίδραση της χορτοφαγικής διατροφής στα επίπεδα σιδήρου.

• Βιταμίνη D– Hανεπάρκεια βιταμίνης Dαποτελεί διαδεδομένο πρόβλημα ιδιαιτέρως στην Βρετανία και συμβάλλει στην έξαρση της οστεοπενίας, της οστεοπόρωσης και των καταγμάτων σε ενήλικες. Σχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ασθενειών όπως τα αυτοάνοσα νοσήματα, τα καρδιαγγειακά και οι μολυσματικές ασθένειες. Πηγές βιταμίνης Dαποτελούν τα ζωικά προϊόντα, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών και των αυγών, ενώ πολύ μικρές ποσότητες βρίσκονται σε φυτικές πηγές όπως τα μανιτάρια.

• Βιοτίνη – Αποτελεί μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη του συμπλέγματος Β, που είναι απαραίτητη για την υγεία των μαλλιών, του δέρματος και των νυχιών. Βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στα αυγά και σε άλλα ζωικά προϊόντα. Επομένως, είναι εξαιρετικά δύσκολο να εξασφαλίσουν την επαρκή πρόσληψη της βιοτίνης όσοι ακολουθούν μια χορτοφαγική διατροφή.
• Χολίνη – Τα αυγά, τα πουλερικά και τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν τροφές πλούσιες σε χολίνη. Στα πλαίσια μιας χορτοφαγικής διατροφής η πρόσληψη χολίνης δεν εξασφαλίζεται. Έχει αποδειχθεί ότι η χολίνη είναι εξαιρετικά σημαντική για τη νοητική υγεία, καθώς δρα ως πρόδρομος του νευροδιαβιβαστή ακετυλοχολίνη, που είναι απαραίτητη για την υγιή λειτουργία του εγκεφάλου. Μάλιστα, σε έρευνα που διεξήχθη σε ομάδα πληθυσμού, διαπιστώθηκε ότι όσοι είχαν αυξημένη πρόσληψη χολίνης για μεγαλύτερο διάστημα παρουσίασαν και καλύτερη νοητική ικανότητα.
• Ιοδίνη- Αποτελεί ένα απαραίτητο συστατικό για τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, καθώς συμβάλλει στην παραγωγή της ορμόνης θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης (Τ3). Η περιεκτικότητα των φυτικών τροφών σε ιοδίνη είναι χαμηλότερη σε σχέση με τις τροφές ζωικής προέλευσης. Αυτό οφείλεται στη χαμηλή συγκέντρωση ιοδίνης στο έδαφος.

   Μελέτες έδειξαν ότι όσοι ακολουθούν διατροφή χορτοφαγική έχουν υψηλότερα ποσοστά ανεπάρκειας ιοδίνης. Ο C. Fieldsκαι ο J. Borakκατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι έγκυες γυναίκες, που ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή (vegetarian/vegan), παρουσιάζουν υψηλό κίνδυνο ανεπάρκειας ιοδίνης για αυτό και συνιστάται η πρόσληψη βιταμινών με ιοδίνη.

• Ψευδάργυρος- Η έλλειψη/ανεπάρκεια ψευδαργύρου είναι αρκετά διαδεδομένη, καθώς ο 1 στους 10 δεν καλύπτει τις ημερήσιες ανάγκες του σε ψευδάργυρο. Ακόμα και η μερική/οριακή έλλειψη ψευδαργύρου είναι πιθανό να προκαλέσει οξειδωτικό στρες και φθορά στο DNA. Η έλλειψη-ανεπάρκεια ψευδαργύρου σχετίζεται με καθυστέρηση στην ανάπτυξη, διάρροια, μολύνσεις και μειωμένη απόδοση.

   Σε σουηδική έρευνα εξετάστηκε η επάρκεια μικροθρεπτικών συστατικών σε ομάδες πληθυσμών χορτοφάγων (vegetarian), αυστηρά χορτοφάγων (vegan) και παμφάγων. Διαπιστώθηκε ότι το 47% της ομάδας των αυστηρά χορτοφάγων (vegan) παρουσίαζε έλλειψη/ανεπάρκεια ψευδαργύρου.

• Βιταμίνη Β12 – Η έλλειψη/ανεπάρκεια Βιταμίνης Β12 αυξάνεται με την πάροδο των ετών, γι αυτό και όσοι ακολουθούν χορτοφαγική διατροφή είναι πιθανό να έχουν σοβαρές συνέπειες στην υγεία τους μεγαλώνοντας. Η ανεπαρκής ή ελλιπής πρόσληψη βιταμίνης Β12 επιδρά αρνητικά στη νοητική και πνευματική λειτουργία. Η πρόσληψη συμπληρωμάτων αποτελεί την κατάλληλη μέθοδο πρόληψης και αντιμετώπισης της ανεπάρκειας Β12.